Angst en paniekaanvallen: symptomen en hulp bij overwinnen paniekaanvallen

Voel je op sommige momenten hevige spanning of angst? Mogelijk heb je last van paniekaanvallen. Maar wat is een paniekaanval eigenlijk? Wat zijn de symptomen bij een paniekaanval, en wat is een mogelijke behandeling voor paniekaanvallen?

Vind een therapeut voor paniekaanvallen

Of lees meer over:

Wat is angst?
Wat is een paniekaanval?
Oorzaken
Behandeling
Symptomen

Wat is angst?

Angst is een natuurlijk reactie op mogelijk gevaar. Het werkt als een alarmsignaal wat je in staat brengt te vluchten of te vechten. Wanneer de angst groter wordt dan het objectieve gevaar wordt dit een irrationele angst. Irreële angsten kunnen zodanig je leven beïnvloeden dat het je dagelijks functioneren verstoord. Hierbij kan je spreken van angststoornissen. Paniekaanvallen wordt gezien als een aparte angststoornis, maar alle andere angststoornissen (sociale angst, fobieën, GAS) gaan vaak gepaard met paniekaanvallen.

Wat is een paniekaanval?

Een paniekaanval is een korte, bijzonder intense ervaring van angstgevoelens of lichamelijke spanning. Deze reactie overvalt je veelal en kan enkele minuten tot een uur duren. Meestal wordt eerst de lichamelijke reactie ervaren, zonder rationeel bewust te zijn van de angst die erachter zit.
Tijdens de paniekaanval heeft men vaak het gevoel dat men gek wordt, dat men de controle verliezen gaat of dat men dood gaat. Lees hierover meer bij de symptomen van een paniekaanval.

Bij meerdere paniekaanvallen ontstaat er vaak een vicieuze cirkel. Angst voor een aanval wakkert de angst aan, waardoor er effectief een angstaanval komt. Deze bevestiging zet het patroon verder, waardoor veelal vermijding tot stand komt.

Paniekaanvallen komen voor in dagdagelijkse situaties zoals op straat komen, in de winkel, op de bus of trein, samen eten met mensen, in grote massa's,...) of in situaties met gevaar of stress (verkeer, vliegtuig, te hoge werkdruk,...).

Oorzaken van paniekaanvallen

De oorzaak van een paniekstoornis kan worden gezocht in diverse sociale, lichamelijke en psychische eigenschappen. Paniekaanvallen kunnen ook gelinkt zijn aan specifieke gebeurtenissen, plaatsen of zaken. Er is een storende prikkel in die context, waarbij emoties zich omvormen tot een paniekaanval.

Vaak hebben angstaanvallen een basis van sociale angst, waarbij angst voor afkeuring of oordelen centraal staan. Net daardoor komen paniekaanvallen meer voor buitenshuis en kan er agorafobie (de angst voor drukke of openbare plaatsen) ontwikkelt worden.

Een paniekstoornis kan ook op zichzelf bestaan. In dat geval is de angst niet veroorzaakt door bijvoorbeeld traumatische ervaringen of fobische angst voor bepaalde dieren, situaties e.a. Een onderliggende oorzaak zorgt voor spanning die uitgroeit tot angst. Dit kan ongemerkt binnensluipen zonder dat je dit goed en wel beseft.

Hoe onduidelijk de oorzaak ook is, het blijft een signaal van je lichaam dat er iets niet klopt.

Paniekaanval: behandeling

Gezien angstaanvallen veelal een grote invloed op je leven hebben, is het raadzaam een duurzame behandeling te zoeken om paniekaanvallen te overwinnen. Het angstsignaal heeft altijd een reden en via therapie kan je deze reden aanpakken.

Therapie

Therapie helpt je in het vinden van methodes voor het omgaan met angst. Samen met de therapeut ga je op zoek naar de prikkel die de angst opwekt en de patronen die hier ondertussen aan vast zitten. Je kan werken rond huidige thema’s, maar ook het verleden kan een rol spelen.

Hierdoor zal je na enkele sessies minder last hebben van paniekaanvallen, ze zullen minder frequent voorkomen en minder intens zijn. Na de therapie zal je in staat zijn om met een paniekaanval om te gaan en een aanval te voorkomen doordat je er geen angst meer voor hebt. Je zal opnieuw op een ontspannen manier weer naar jouw werk kunnen gaan, deelnemen aan sociale activiteiten en van het leven kunnen genieten.

Gesprekstherapie in het algemeen kan baat hebben bij angst, maar ook lichaamsgerichte therapie, creatieve therapie of energetische therapie kan helpen. Ook cognitieve gedragstherapie wordt soms aangeraden voor het aanpakken van angst. Belangrijk is dat je een therapievorm en een therapeut kiest waar jij je goed bij voelt.

Relaxatietherapie kan voor extra kalmte en stabiliteit zorgen, waardoor angstgevoelens minder snel de kop opsteken en je eenvoudiger opnieuw rustig kan worden wanneer de angst toeslaat.

Medicatie

Medicatie kan helpen bij het onderdrukken van de symptomen van een paniekaanval. Omdat het probleem op zich niet wordt aangepakt, raden we in eerste instantie een therapeutische behandeling aan. Medicatie kan wel een ondersteunende rol spelen in combinatie met therapie.

Symptomen paniekaanval

Er zijn een aantal kenmerken die vaak voorkomen bij een paniekaanval. Een typische paniekaanval zal dan ook minstens enkele van de volgende kenmerken hebben:

• Kortademigheid of zelfs hyperventilatie
• Druk op de borst
• Hartkloppingen of een fel verhoogde hartslag
• Misselijkheid
• Duizeligheid
• Gevoelloosheid of net tintelingen
• Zweten
• Trillen of beven
• Hogere alertheid
• Moeilijk kunnen concentreren op iets anders
• Gevoeligheid voor prikkels (licht, geluid, temperatuur, beweging,…)
• Het idee te gaan flauwvallen of overgeven
• Angst voor controleverlies

Bij vaak terugkomende paniekaanvallen

• Vermijding
• Angst voor een aanval
• Hogere spierspanning
• Bang om gek te worden of dood te gaan
• Slaapproblemen
• Spanning in je buik
• Vermoeidheid

De symptomen kunnen erg hevig zijn en zijn doorgaans lichamelijk van aard. Daarom heeft men vaak het gevoel dat er iets ernstigs aan de hand is. Veelal zijn de lichamelijke reacties niet schadelijk.

Denk je last te hebben van paniekaanvallen?
Neem dan contact op met een psychotherapeut voor de behandeling van paniekaanvallen.

Lees hier meer over andere angststoornissen, angst voor terreuraanslagen of angsten in het algemeen.